مقاله طرح برنامه ریزی جامع شهری

معرفی مقاله تحقیقاتی بررسی طرح برنامه ریزی جامع شهری - با منابع درون متنی

هدف این مقاله به صورت کلی شناخت و بررسی بخشی از نظام برنامه ریزی کشور در قالب طرح های جامع شهری است ارزیابی طرح های جامع راهی برای تصحیح روند برنامه ریزی شهری خواهد بود.

جریان توسعه ی شهرنشینی در ایران نسبت به جوامع صنعتی با یک قرن تاخیر رخ داد، هر چند فرآیند و حتی خصوصیات شهرنشینی در کشورهای صنعتی متفاوت است و در واقع یک جریان برونزا تلقی می شود، اما در اصل، حاصل کار دارای تفاوت ماهوی نیست. حاصل توسعه، شکل گرفتن تجمعات عظیم انسانی و اسکان در مجموعه های فاقد انتظام شهری است.

معضلات شهری مانند مسکن نامناسب و غیر بهداشتی بودن فضاهای زندگی، گسترش فساد و شیوع انواع امراض که پس از انقلاب صنعتی در شهرهای جهان رخ نمود، سبب شد دست اندرکاران و تصمیم گیران شهرها تنظیم فضاهای شهری را در اولویت امور خود قرار دهند. آنها در مرحله نخست طرحهایی را به نام حفظ امنیت، بهداشت و رفاه عمومی برای حل مشکلات شهر و اداره امور شهر تدوین و اجرا کردند. از آن به بعد، افزایش دخالت مستقیم دولت در امور شهرها و توسعه و کنترل آنها منجر به تهیه طرحهایی شد که متضمن کلیه مسایل و مشکلات اجتماعی، اقتصادی و کالبدی شهرها بوده است. در ایران نیز از سال 1345 تهیه طرحهای جامع شهری در دستور کار دولت قرار گرفت. ضرورت تهیه اینگونه طرحها به مشکلات شهری آن زمان بر می گردد. به طور کلی، مبانی تهیه طرحهای شهری در ایران برگرفته از مصوبات شورای عالی شهرسازی و معماری ایران و نیز متکی بر قانون تغییر نام وزارت آبادانی و مسکن به وزارت مسکن و شهرسازی است. لکن سرمنشاء نظری آن از جریانهای توسعه شهری در سطح جهانی سرچشمه می گیرد.

شهر و انواع برنامه ریزی

از آنجایی که شهر و شهرنشینی به عنوان یک پدیده چند بعدی، فاقد تعریف و نیز متدولوژی شفاف ثابتی برای تحلیل اند، معمولا از زوایای مختلف به تعاریف آن اقدام می شود. از طرفی درک مسائل فضایی محیط های انسان ساخت در غیاب فرآیندهای اجتماعی مشکل می نماید. زیرا در واقع فضاهای جغرافیایی انعکاسی از فرآیندهای اجتماعی بوده، و با چنین برداشتی این حقیقت روشن می شود که درک و شناخت پدیده های شهری بدون تلفیق فراگردهای اجتماعی و جغرافیایی نارسا خواهد بود. زیرا شهر تنها یک سیستم فیزیکی و با یک ترکیب کالبدی نبوده بلکه نمادی است از افکار، اندیشه ها، خلاقیت ها و نهادهای نظام یافته و در نهایت کانون زندگی انسان ها است.

برنامه ریزی شهرها اغلب بر محورهای زیر تاکید می کند:

1) منطقه بندی

2) خانه سازی

3) سیستم خیابان بندی

4) ساختمانهای عمومی

5) فضای سبز

6) امکانات و شبکه حمل و نقل و تاسیسات

7) مراکز اوقات فراغت

اما شهرها به برنامه ریزی های دیگری نیز احتیاج دارند و اگر بخواهیم انواع برنامه ریزیها را با توجه به کیفیت زندگی مردم شهر بررسی کنیم، می توانیم به سه نوع برنامه ریزی عمده بدین شرح اشاره کنیم:

1. برنامه ریزی فیزیکی

2. برنامه ریزی اقتصادی

3. برنامه ریزی اجتماعی

در ادامه ی مقاله به بررسی هر یک از انواع برنامه ریزی عمده شهری که در بالا ذکر شد پرداخته می شود. ...